سه فیلسوف باستان با نام زنون

0
1079

سه فیلسوف باستان با نام زنون.

علیشاه سلطانی ـ 16.02.2017

متفکران مکاتب رواقی کلبی باستان.

Zenon aus Elea 490-430پ.م

Zenon von Kition 336-264پ.م

ازپنج قرن پیش از میلاد تا آغاز تاریخ مسیحی،در فلسفه رواقی و کلبی در یونان و روم باستان سه فیلسوف با نام زنون وجود داشتهزنون الئایی رومی، زنون کیتونی قبرسی، و زنون صیدونی. دومکتب رواقی و کلبی حددود 550 سال؛از سه قرن پیش ازمیلاد تا 250سال بعدازمیلاد رونق داشتند. این دو مکتب چون ناشی از شرائط و جامعه بحران و جنگ زده آنزمان یونان و روم باستان؛ناشی از حکومت اسکندرمقدونی، بودند،مبلغ عرفان و درونگرایی و قناعت و فروتنی و خودسازی و بدن سازی شدند که بعدها پایه اخلاقی دین مسیحیت نیزگردید.

آغازگران فلسفه رواقی،خودشاگردان مکتب کلبی بودند که میگفتند انسان مانند سگی است که به ارابه سرنوشت بسته شده و اگر بی حرکت بماند و زاری و شکایت کند،بیشتر رنج میبرد؛چون انسانها بازی گران نمایشنامه اجباری و از پیش تعیین شده سرنوشت هستند.حکایت و روایت دیگری مدعی است وقتی فلسفه یونان باستان با مرگ ارسطو بپایان رسید، در دوره هلنی سه مکتب اگزیسیتنسیالیستیرواقی، شکاکی، و لذت جویی اپیکوری، رونق گرفت و بجای شعارتشکیل دولت و جامعه شهروندان در زمان ارسطو و افلاتون،انسان زمان بحران،سراغ موضوعات شخصی و اگزیسیتنسیالیستی و عرفانی و شبه مذهبی و درونگرایی رفت.

نخستین فیلسوف این جنبش، زنون الئایی رومی(430-490 پ.م.)،فیلسوف اریستوکرات باستان،یکی از پیش سقراطیان بود.ارسطو اورا خالق دیالکتیک ابتدایی و نظریه تضاد معرفی نمود.منبع دانش امروزی ما پیرامون اوبراساس اطلاعات و اشارات افلاتون و ارسطو است.او یکی از شاگردان پارمیندس و معلم سقراط بود،که با فلسفه حرکت هراکلیت مخالفت میکرد.وی غیرازهنرنقد وانتقاد؛ یعنی دیالکتیک ،گویا حرف دیگری نزد.نظرات وی را میتوان نوع ساده امپریسم نظرات پارمیندس دانست.دیالکتیک او هنر ایجاد تضاد و تناقض در بحث بود که بعدها میان فیلسوفان سوفسطایی مرسوم گردید.

در دیالکتیک زنون، نقد باید همیشه با یک راه حل یا پیشنهاد همراه باشد. او مدعی بود که درجهان پراز تضاد و تناقض،شناخت واقعی ومداوم،غیرممکن است، چون قوای حسی اغلب انسان را به گمراهی می کشانند و شناخت حقیقی فقط از طریق تفکرو دیالکتیک ممکن است و قوای حسی میتوانند فقط موجب شناخت ظاهری گردند.

زنون رومی از پیشگامان تئوری نسبیت اینشتین بود و نظریه اتمی بودن جهان را فبول داشت.مهمترین اثر او کتاب مجموعه تضادهابود. رنسانس فلسفی وی در قرن بیست از طریق راسل و نظریه تضاد مجموعه ها پیش آمد.زنون به مسائل سیاسی زمان و جامعه خود علاقه خاصی داشت. دو قرن بعد از وی ، زنون کیتونی قبرسی(264-336 پ.م.) در تاریخ فلسفه یونان ظاهرشد که معمولا با اپیکور مقایسه میشود.

زنون قبرسی در سه قرن پیش از میلاد پایه گذار مکتب رواقی سالنهای فلسفیبود و تاکید خاصی روی مقوله وظیفه و مسئولیت فردی انسان می نمود، در حالیکه اپیکور هدف از زندگی سعادتمند را بردن لذت بیشتر در زندگی میدانست. زنون جوان، تاجر ثروتمندی بود که یکروز در دریای مدیترانه دچار حادثه کشتی شکستگی شد و حین خطرمرگ به اهمیت رشته فلسفه پی برد.او میگفت انسان آزاد کسی است که از بندهای مالکیت و علایق شخصی آزاد باشد ، و انسان زمانی با خود آشتی میکند که با طبیعت و زندگی صلح کرده باشد.

فلسفه رواقی او بخش مهمی از فرهنگ هلنی بود.هلنیسم دوره ای میان سال مرگ اسکندر مقدونی در سال 323 پیش از میلاد و سال مرگ کلئوپاترا یعنی سال تسخیرمصراز طریق روم درسال 30قبل از میلاد بود.در دوره هلنی نیز بدلیل بحرانهای اجتماعی و شخصی و جنگ، انسان مدام دنبال ناجی اجتماعی می گشت.

نظریه پردازان مکتب رواقی در طول پنج قرن حاکمیت خود غیراز فلسفه، خالق آثاری در زمینه های منطق،زبان،اخلاق،الهیات، و هنر نیزبودند. در پایان، در دوره حکومت رومیان کوشش شد تا فلسفه رواقی را اجتماعی کنند، چون خواست طبیعت،اجتماعی کردن انسان، و هدف عشق به همنوع، با تشکیل دولت و جامعه شهروندی امکان پذیر میشد.

در زمان امپراتوری روم، سنکا،سیسرو، و مارک آورل،مکتب رواقی را عملی و کاملتر نمودند.پیش از آن،پدیده خودکشی میان روشنفکران رواقی،رونق زیادی داشت؛ مثلا زنون در سن 92 سالگی بدلیل پیری و بیماری خودکشی نمود.امروز اشاره میشود که در سالهای آخر فرهنگ یونان باستان،فلسفه رواقی، مهمترین و معروفترین و جدی ترین و سختگیرترین جهانبینی فکری روشنفکری شده بود.

آخرین فیلسوف و سیاستمدار مکتب رواقی، مارک آورل؛ امپراتور روم بود که کوشید تا فلسفه را از تئوری به عمل درآورد.در تاریخ سیر شکوفایی اندیشه یونان باستان جنبه های سکولار فراوان بود گرچه درسهای اخلاقی؛ اجتناب از نفس و شهوت و غریزه و لذت و تبلیغ نصیحت،ریشه در دو فلسفه رواقی و کلبی یونان و روم باستان داشتند.

امروزه در اقتصاد گلوبال جهانی بعضی از شرکتها به مدیران و مسئولان خود با تکیه بر مکتب رواقی، درس انظباط و مسئولیت و سودجویی داده و مطالعه آثار سنکا را توصیه میکنند. سومین فیلسوف مکتب رواقی، زنون صیدونی، معلم سیسرو بود که حدود 150 سال پیش از میلاد زندگی نمود.

——————————————————————–

https://www.youtube.com/watch?v=w6I6BpSDQhU&t=444s

پاسخ ترک

لطفا نظر خود را وارد کنید
لطفا نام خود را اینجا وارد کنید